ZANELE MTHETHWA
O WESIFAZANE osanda kuthweswa iziqu e-University of KwaZulu-Natal (UKZN) owenze ucwaningo ngokusetshenziswa kwekhondomu yabesifazane, uzokwethula umbiko wakhe engqungqutheleni yomhlaba yengculazi eThekwini ngoJulayi.
UNomsa Mahlalela (28), wenze ucwaningo kubafundi basemanyuvesi akulesi sifundazwe mayelana nokusetshenziswa kwekhondomu yabesifazane.
Lolu cwaningo beluyingxenye yezifundo zeMasters in Population Studies, athweswe iziqu zayo ngoMsombuluko.
Ucwaningo alwenzile ngekhondomu lushicilelwe ebhukwini lezempilo i-European Journal For Contraception And Reproductive Health Care.
Utshele Isolezwe ukuthi ukwenza lolu cwaningo sekuvele kumvulele iminyango njengoba ezoba yisikhulumi kule ngqungquthela ezoba seNkosi Albert Luthuli, e-ICC.
UMahlalela okumaje ungumcwaningi enhlanganweni elwa nodlame kwabesifazane iMaking All Voice Count ePitoli, uthi unothando lwezithinta ezempilo nabesifazane.
“Ukusebenzisa ikhondomu yabesifazane kubalulekile ikakhulukazi kuleli lapho kunabaningi abahaqwe yigciwane lengculazi. Ikhondomu yabesifazane iyona kuphela eyithuluzi lokuzivikela ekukhulelweni okungafanele nasezifweni ezithathelana ngokocansi. Uma usebenzisa le khondomu uhlomela okuningi ngayo,” kusho yena.
Yize kwake kwavela phambilini ukuthi abesifazane abekho nkamunkamu ngokusebenzisa ikhondomu yabo, uMahlalela uyakuphika lokho.
Ukuze athole lezi ziqu bekumele akhethe ucwaningo azolwenza oluthinta ezempilo, yena wakhetha olwekhondomu.
Uthe ubefisa nokwenza olokuhushulwa kwezisu ngokungemthetho kodwa kwangenzeka ngenxa yokushoda kolwazi.
Uthe ocwaningweni alwenzile uthole ukuthi abesifazane bayakuncamela ukusebenzisa le khondomu yabo kunezinye izindlela zokuvikela inzalo. Usola ukuthi ukuqagula ngokungafundiseki kahle kwabanye yikho okwakha umqondo wokuthi ayithandwa ikhondomu yabesifazane.
Ufisa uhulumeni aqinisekise ukuthi yonke imiphakathi inolwazi ngale khondomu futhi itholakale kalula.
Uveze ukuthi eyabesifazane ayinalo idumela njengeyabesilisa ngoba ayitholakali kalula.
Ufisa nokuthi abesilisa bafundiswe ngayo ukuze abesifazane bakhululeke ukuyisebenzisa.
Ngaphandle kothando lokucwaninga ngezempilo, uMahlalela usebenzisana nezinhlangano ezilwa nokudlwengulwa kwabesifazane nezikhungo ezibagcinayo.
UMahlalela okhulele eMpumalanga uthi kade aba nesifiso sokuba nalezi ziqu futhi zizomvulela amathuba omsebenzi.
Ngonyaka ozayo uzokwenza iPhD e-University of Pretoria kuwona lo mkhakha.